BBC'den derlenmiştir...
Avrupa Kulüpler turnuvalarının akıl hocalığını Gabriel Hanot yaptı. Eski Fransa Milli Takım oyuncusu ve L'Equipe gazetesi futbol yazarı Hanot bu fikri ortaya attı.
Böylece, 1955 Nisan ayında 18 kulüp temsilcisi -sonsuz sportif meraktan ilham alanların kimin en iyisi olduğunu bilmek istediği- Avrupa Şampiyonlar Kupası'nın oluşturulması için Paris'te bir araya geldi. İngiliz futbolundaki homurdanmalara ve şampiyonları Chelsea'ye turnuvaya katılmaması tavsiye edilmesine karşın turnuva hızla bir ivme kazandı. İskoçya'nın Hibernian takımı söylenenlere kulak asmadı ve Ekim 1955'te Almanya'nın Rot-Weiss Essen ile oynadığı maç, Britanya'daki ilk Avrupa kupası oldu.
Sonraları bir kupa yeterli olmadı. 1961'de Kupa Galipleri Kupası düzenlendi. Bir başka turnuva, Fuar Şehirleri Kupası geçici olarak düzenlendi, daha sonrada geleneksel hale getirildi.
Büyüme değişimi getirdi ve 1992'de Avrupa Kupası Şampiyonlar Ligi'ne çevrildi. 1971'de Fuar Şehirleri Kupası'nın adı UEFA Kupası oldu. 2009'da ise format değişikliğine gidildi ve UEFA Avrupa Ligi halini aldı. Kupa Galipleri Kupası tarihe karışırken; 2021'de UEFA yeni Avrupa Konferans Ligi'ni başlatmayı kararlaştırdı.
65 yılda uçaklar, trenler ve otomobeller oyuncuları, taraftarları ve gazetecileri Reykjavick'ten Rijeka'ya, Tromso'dan Tiflis'e ancak bir duraklama ile taşıdı - ve şimdi...
Uçaklar havalanmazken ve stadyumlar boşken 65 yıl nasıl geçmiş? İşte yanıtı...
-PUANLAMA SİSTEMİ-
ŞAMPİYON KULÜPLER KUPASI VEYA ŞAMPİYONLAR LİGİ
Avrupa Ligi tablosu oluşturmak için tasarlanmış herhangi bir puanlama sistemi tartışılır. Ancak başka algoritmalar bulunuyor. Aşağıdaki sistem, tüm zamanların Avrupa'nın seçkinlerini oluşturması için adil gözüküyor.
Avrupa Kupası veya Şampiyonlar Ligi her zaman kulüplerin birinci önceliği olmuştur ve onu kazanmak daha fazla puan getirmelidir.
Kazananlar: 12 puan
Finalistler: 6 puan
Yarı finalde yenilenler: 3 puan
Şampiyonlar Ligi kazanmak Avrupa Kupası başarısıyla eşit olmalı mı? Bir çoğu Avrupa Kupası'nı kazanmanın Şampiyonlar Ligi'ni kazanmaktan daha kolay olduğunu ve muhtemelen haklı olacağını iddia eder. Örneğin Liverpool, 1978 Avrupa Kupası'nı kazanmak için sadece 7 maç oynadı. 2019'daki Şampiyonlar Ligi'ni kazanmak için de 13 maç yaptı.
Ancak, daha başarılı uluslardan çok sayıda takımın mücadele ettiği Avrupa Kupası'na katılmak -Sadece her ülkenin şampiyonu ve son Avrupa şampiyonunun katıldığı- Şampiyonlar Ligi'ne katılmaktan daha zor oldu.
Örneğin Real Madrid'in İspanya'yı domine ettiği yıllarda, Barcelona ilk şampiyonluğunu 1992'de elde edene kadar Avrupa Kupası'nda 4 kez oynadı. Barcelona o zamandan beri 3 kez hariç Şampiyonlar Ligi'nde yer aldı.
FUAR ŞEHİRLERİ KUPASI, UEFA KUPASI, AVRUPA LİGİ VE KUPA GALİPLERİ KUPASI
Diğer kupaların puanlama sistemi nasıl olacak? Fuar şehirleri Kupası, UEFA Kupası, Avrupa Ligi ve Kupa Galipleri Kupası genel olarak eşitti. Kupa Galipleri Kupası başta UEFA tarafından üstün turnuva olarak müjdelendi; ancak daha fazla kulübün mücadele etmesi bu kupayı kazanmayı zorlaştırdı.
Kazananlar: 8 puan
Finalistler: 4 puan
Yarı finalde yenilenler: 2 puan
SÜPER KUPA
1972'deki Ajax ile Rangers arasındaki Avrupa Süper Kupası, bir sonraki sezona kadar onaylanmamış bir maçtı. Başlangıçta bu bir önceki sezonun Avrupa Kupası ile Kupa Galipleri Kupası sahiplerini karşı karşıya getiren iki ayaklı turnuvaydı. Sonrasında Süper Kupa düzenlenmedi; sırasıyla Bayern Münih 1974'de, Liverpool ise 1981'de yoğun maç trafiğinini gerekçe göstererek turnuvaya katılmadı. Bu Avrupa maç takvimi için erken bir karardı ve daha sonrasında Avrupa futbolunda yerini aldı.
Kazanan: 1 puan
1956'dan bu yana Avrupa'da yarı finallere 172 takım çıktı. 24 takımı bunu başaran Almanya ilk sıradı. İngiliz ekipleri ise 20 takımla takipte. İngiltere'yi ise İspanya (16), İtalya (15), Fransa (12) ve Belçika (11) takip ediyor. İngiliz ekipleri muhtemelen Almanya'yı geçebilirdi; ancak 1985'teki Heysel faciasından sonra gelen 5 yıl Avrupa yasağı Ada ekiplerini etkiledi. Liverpool ise 6 yıl men cezası aldı; ancak muhtemelen bundan en çok etkilenen Everton oldu. Howard Kendall'ın heyecan verici takımı 1985'te hem İngiltere hem de Kupa Galipleri Kupası'nı kazandı; ancak yasak onları kendilerini Avrupa'da yeniden test etmesine engel oldu.
İLK 10 TAKIM
| Sıralama | Takım | Puan |
|---|---|---|
| 1 | Real Madrid | 243 |
| 2 | Barcelona | 186 |
| 3 | Bayern Münih | 146 |
| 4 | AC Milan | 143 |
| 5 | Liverpool | 138 |
| 6 | Juventus | 129 |
| 7 | Ajax | 98 |
| 8 | Inter Milan | 97 |
| 9 | Man Utd | 90 |
| 10 | Atletico Madrid | 80 |
Sıralamanın ilk sırasında Real Madrid. Avrupa Kupası'nın ilk 5'ini ve son 6 Şampiyonlar Ligi'nin 4'ünü kazandılar. 13 Avrupa şampiyonuluğu bulunan Real Madrid'in zirvede yer alması sürpriz değil.
5 Avrupa Kupası ve Şampiyonlar Ligi kupası, Real Madrid'le karşılaştırıldığında mütevazi kalabilir; ancak Kupa Galipleri Kupası'nı 4 ve Fuar Şehirleri Kupası'nı 3 kez kazanmaları onları bu turnuvaların en verimli ekibi yaptı.
Milan'la karşılaştırıldığında ve İtalyan ekibinden 2 daha az Avrupa Kupası (Şampiyon Kulüpler ve Şampiyonlar Ligi) kazanmalarına karşın (5), Bayern Münih 3. sırada yer aldı. Ancak Alman ekibi, 12 Avrupa Kupası finali -14 kez yarı finallerde kaybettiler- elde ettiği puanlarla listede 3. sıraya çıktı.
Bayern, Real Madrid ve Ajax'ın ardından 3 yıl üst üste Avvrupa Kupası kazanan 3. ekip oldu. 4. sıradaki Milan ise Real Madrid'in ardından 11 kezle Avrupa Kupası veya Şampiyonlar Ligi finaline çıkan en çok 2. ekip unvanını elinde bulunduruyor.
İngiltere'nin Avrupa'daki en başarılı ekibi ise Liverpool. 5. sıradaki Liverpool, geçen sezon 6. kez Avrupa şampiyonu oldu. Kırmızılar ayrıca UEFA Kupası'nı da 3 kez kaldırmayı başardı.
Sıralamada 6. sırada bulunan Juventus'tan daha çok Avrupa finallerine sadece Real Madrid ve Barcelona çıktı. Ancak İtalyanlar 16 finalin 10'unu kaybetti. Siyah Beyazlılar, son 5 Şampiyonlar Ligi finalinden de boynu bükük ayrıldı.
7. sırada yer alan Ajax, Juventus gibi 3 Avrupa Kupası kazandı. Ancak oynadığı maçlara bakıldığındaki Barcelona, Bayern Münih, Chelsea ve Manchester Unit'la aynı başarı oranına sahip oldu.
8. sıradaki Inter, Avrupa Kupalarını 1960'larda üst üste kazandı. Ancak bir sonraki Avrupa şampiyonluğu için 44 yıl bekledi. Mavi Siyahlılar, 1990'larda UEFA Kupası finallerine 4 kez çıktılar ve üçünü kazandılar.
9. sırada Manchester United yer alıyor. Münih'teki kaza başlarına gelmeseydi; belki de bambaşka bir kimliğe bürüneceklerdi. Busby'nin Bebekleri olarak tanınan takımı Belgrad'dan Manchester'a giderken, 6 Şubat 1958'de Münih'te yakıt ikmali yaptıktan sonra düştü. Henüz Avrupa Kupası yarı finaline yükselmeyi başaran ve İngiliz futbolunun gelmiş geçmiş en iyi oyuncularından biri olarak gösterilen Duncan Edwards'ın da aralarında olduğu 7 futbolcu yaşamını yitirdi. Belki takım yarı finalde oynasaydı Milan'ı yenip daha sonra da Avrupa Şampiyonluğu kazanan ilk ekip olabilecekti.
Ertesi yıl UEFA, Manchester United'ı Avrupa Kupası'nda oynamak için davet etti; ancak İngiliz Futbol Ligi otoriteleri buna izin vermedi. Busby ve United, Avrupa Kupası kazanmak için 10 yıl beklemek zorunda kaldı.
Listenin 10. sırasında Atletico Madrid var. Belki de Atletico, finallerin nasıl kaybedileceğini öğrenmeye yeni başlamıştır. Benfica için ders olabilir. Benfica, ilk Avrupa şampiyonluğunu kazandığı 1961'in ertesi yıl da kupayı kazandı. 1962'deki başarının ardından Portekiz ekibi 8 Avrupa finaline çıktı; ancak bunların hepsini kaybetti.
| Geri kalan sıralama nasıl oldu? | ||
|---|---|---|
| Sıralama | Takım | Puints |
| 11 | Benfica | 75 |
| 12 | Chelsea | 72 |
| 13 | Valencia | 56 |
| 14 | Anderlecht | 51 |
| 15 | Porto | 48 |
| 16= | Hamburg | 43 |
| 16- | Arsenal | 43 |
| 18 | Borussia Dortmund | 42 |
| 19= | Sevilla | 41 |
| 19= | Tottenham | 41 |
| 21 | Leeds United | 40 |
| 22= | Borussia Mönchengladbach | 37 |
| 22= | Feyenoord | 37 |
| 24 | Marsilya | 35 |
| 25 | Celtic | 32 |
| 26 | Parma | 31 |
| 27 | PSV Eindhoven | 30 |
| 28= | Glasgow Rangers | 28 |
| 28= | Dinamo Kiev | 28 |
| 28= | Fiorentina | 28 |
| 31= | Nottingham Forest | 27 |
| 31= | Kızıl Yıldız | 27 |
| 33 | AS Roma | 25 |
| 34= | Steaua Bukreş | 24 |
| 34= | Real Zaragoza | 24 |
| 36 | Monaco | 23 |
| 37 | IFK Goteborg | 22 |
| 38= | Sampdoria | 20 |
| 38= | Eintracht Frankfurt | 20 |
| 38= | Ferencvaros | 20 |