Caner Eler · Eurosport
18 Kasım 2009... Paris'in en işlek yerlerinde Champs-Elysées, Arc de Triomphe, St. Michel, St.Germain ve Concorde gibi yerlerde otomobillerin kornaları çalınıyor, açık pencerelerden müzik sesleri yükseliyor, müthiş bir kutlama ve şölen havası var. Ancak bayraklar beklendiği gibi İrlanda'yı o akşam eleyen Fransa'nın kırmızı-beyaz –mavi renklerini taşımıyor. Bayrakların çoğunluğu yeşil-beyaz-kırmızı renkleri taşıyor. Yani aynı gün Sudan'ın başkenti Hartum'da Mısır'la oynadığı playoff'u kazanan Cezayir'in bayrağı hakim Paris'e. Uzun yıllardır çetrefilli yaşamlarını Paris'in fakir çeper mahallelerinde vakur bir şekilde sürdürmeye çalışan Cezayir kökenli Fransızlardı sevinenler Paris sokaklarında. Mağriplilerdi ne de olsa onlar. Fransa ile Cezayir'in çetrefilli ilişkisinin onların yaşamına sirayet etmesinin bir sonucuydu zaten bu durum. Fransa yıllarca, adeta Kuzey Afrika İmparatorluğu olarak hüküm sürdüğü topraklarda herhangi bir kolonisine davrandığı gibi davranmadı Cezayir'e.
Sanki Fransa'nın bir parçasıymış, Fransa'nın kendi toprağıymış gibi bir politika izledi. Bunun sonucu kanlı, şiddetli, bugünlere ulaşan ve hatta kuşaklar boyu hem Fransa'da hem Cezayir'de kendini gösterecek bir travmatik hikayeye dönüştü. Cezayir çok acı çekti; Fransa kendi içinde bölünmeler yaşayınca Dördüncü Cumhuriyet dağıldı. Hala yaşanan dramlar var. 2001'de Stade de France'da yapılan dostluk maçında Fransa – Cezayir karşı karşıya geldi. 1954-62 arası süren iki ülke arasındaki şiddetli savaşın sonrasında eski kolonisiyle ilk kez karşılaşacaktı Fransa. Velhasıl La Marseillaise (Fransa Milli Marşı) çalınırken tribünleri dolduran Fransa vatandaşı Cezayirliler marşı yuhalarken, Fransa skoru 4-1 yapınca ikinci yarıda sahaya inip maçın iptaline neden olmuşlardı. Bu yılların kanayan yarasının yarattığı bir reaksiyon zinciriydi adeta. Cezayir Hartum'da Mısır'ı 1-0 yendiğinde de Paris sokaklarının bu tepki jenerasyonu doldurmuştu sevinçle ve kıvançla. Maçtaki o unutulmaz golü atarak Kaleci Chaouchi ile beraber kahramanlaşan Antar Yahia'nın hikayesi bile bu dokuyu yansıtıyordu. Kahire'de oynanan son maçında tek farkla yenilse bile Dünya Kupası'na gidecek olan Cezayir, son saniye golüyle 2-0 yenilince averaj hesaplarından dolayı bir ekstra playoff maçı oynamak durumunda kalmıştı. Kahire'deki maçta yaşanan şiddetli ve üzücü olaylar maçın havasını daha da gerginleştirmişti. Cezayir otobüsüne atılan taşlar ve kırılan camlar futbolcuları dahi yaralamış, çok sayıda kavga yaşanmıştı. Gerginlik, Cezayir'deki Mısır kökenli şirketlere saldırılar düzenlenecek hatta iki ülke yönetimlerinin dahi olaya müdahil olduğu neredeyse komşu olsalar savaş çıkacak boyuta gelmişti. Cezayirliler yoğun yaşadığı Marsilya'da dahi büyük güvenlik önlemleri alınmıştı.
1989'da da Mısır Cezayir'i Hossam Hasan'ın golüyle eleyip İtalya 90'a gittiğinde de olaylar çıkmıştı üstelik. Tüm bu kaosun içinden Yahia çıkıp golü attığında her şey pembeleşmişti Cezayirliler için. Çöl Tilkileri Lakhdar Belloumi ve Rabah Madjer gibi yıldızlarıyla gittiği 1982 ve 1986 kupalarından sonra 24 yıllık hasreti bitirerek Dünya Kupası'ndaydı. Hikayesi özel dediğimiz Yahia'nın ise ailesi 1950'de Cezayir'den Fransa'ya göç edenler arasındaydı. Aynı sonradan Fransa adına oynayan Zinedine Zidane'ın ailesi gibi. Mulhouse'da dünyaya gelip Sochaux'da futbola başladıktan sonra alt yaş gruplarında Fransa adına forma giyiyor. Hatta u18 takımında dahi banko forma giyiyor. Lakin sonrasında Cezayir'i seçmek istiyor ve FIFA'nın milli takım kurallarını yumuşatıp değiştirmesiyle beraber de 2004 yılında Cezayir Olimpik Milli Takımı'nda forma giyerek yeni kuralı yani başka bir ülke için genç milli takımlarda görev aldıktan sonra büyüklerde başka takım için oynayabilir kuralını dünyada kullanan ilk futbolcu olarak tarihe geçiyor. İkinci tarihe geçişini de bu golle yapıyor. Cezayir Dünya Kupası'na sadece bu etkileyici futbol tarihi ile değil, oynayacağı heyecan vereceği garantili futbol ile de damga vuracak bunu söyleyebiliriz.
Yıllarca birçok Cezayir kökenli yetenek Fransız futbol akademilerinde eğitim görüp Horozlar için oynamayı tercih etti. Ancak son yıllarda özellikle de FIFA'nın yaptığı kural değişikliği ile beraber özüne dönen futbolcuların sayısı çoğaldı. Madjid Bougherra, Nadir Belhadj, Mourad Meghni ve Hasan Yebda bunların en önemlileri. Tabii Antar Yahia dışında. Hatta Meghni ve Yebda 2001'de 17 yaş altı Dünya Kupası'nı kazanan Sinama Pongolle ve Le Tallec'li kadrosunun önemli isimleriydi. Sonrasında Çöl Tilkilerini seçtiler. Bu özellikle Cezayir'in potansiyel anlamında yükselişinde önemli rol oynadı. Teknik Direktör Rabah Saadane de bunu çok iyi kullanan tecrübeli ve akıllı bir teknik adam. Cezayir son kez katıldığında 1986'da Belloumi ve Madjer'in olduğu kadroyu da Dünya Kupası'na götüren oydu. Şimdi o takımla alakası olmayan ancak başka özellikle taşıyan bir ekip var. Özellikle savunmacıların ve bilhassa beklerin hücuma katılmasını seven bir tarzı var Saadane'in. 3-5-2 sisteminde oynamayı seven ve bunu iyi de kurgulayan bir ekibe sahip. Ancak Afrika Kupası'nda Malawi maçında bu sistem onlara pahalıya mal olmuş ve 3-0 yenilmişlerdi. Saadane da daha güvenli bir oyunu tercih edip yarı finale kadar uzanmıştı sonraki bölümde. Özellikle de Belhadj'ı sol koridorda müthiş kullanıyor. Yahia da sağ koridorda aynı görevi çok iyi yerine getiriyor. İşin özü zaten bekleri adeta forvet gibi oynuyor Cezayir'in. Ancak bu durum defans ikilisi Bougherra ve Halliche üzerinde büyük baskı yaratıyor. Üstelik kaleci Chaouchi yıldızlaşmasa Mısır'ı geçme konusunda da sıkıntı yaşayabilirlerdi. Kale demişken normalde Saadane'in ilk tercihi Lounes Gaouaoui Mısır karşılaşması öncesinde cezalı olduğu için oynayamayıp Chaouchi yıldızlaşınca kaleyi kaptırmıştı. Afrika Kupası yarı finalinde ise Chaouchi hakeme kafa atmaktan dolayı kırmızı kart görüp üç maç ceza alınca Dünya Kupası rüyası tehlikeye girmişti ancak FIFA cezayı kaldırdı. Chaouchi oynayabilecek kalede. Savunmada gerekirse Bellaid ve Laifoui destekleyebilir. Yine Liverpool tedrisatından geçen Medjani savunmada bir başka alternatif. Ziani'nin orta sahadaki patronluğu büyük önem taşıyor. Geriden çok çabuk çıkıyorlar ve çıkan topları Ziani iyi servis ediyor. Kaptan Mansouri ona çalışkanlığı ile dinamo olarak yardım ediyor. Benfica'lı Yebda orta sahadaki bir başka koz. Orta sahadan hücuma desteği verecek yegane oyunculardan Mourad Meghni diz sakatlığı geçmeyince kadroya alınamadı. Hücumda ise özellikle takımın tecrübe timsali Rafik Saifi ve Siena'lı Ghezzal ikilisinin uyumu önemli. İngiltere'den çok asıl ABD ve Slovenya maçlarındaki dizilişleri daha kritik olacak. İkisi de iyi kontra atak yapabilen takımlar. Ama yine önemli olan özellikle defansif anlamda iyi oynaması olacak takımın. Bunun için de beklerin ileri geri çok daha iyi çalışması gerekecek. Ziani üzerinde de çok yük olacak.
İkinci Adam Portresi
Aslında diz sakatlı olmasa Meghni'yi alacağımız bu kategoride Yazid Mansouri var. Fransa'nın kuzeyinde Revin'de dünyaya gelen Mansouri 32 yaşının tecrübesiyle takımın kaptanı konumunda. Diyeceksiniz ki kaptan nasıl ikinci adam olur, takımın daha sükseli isimlerinin yanında mütevazı yapısıyla dikkatlerden uzak ama çok yararlı bir nefer Mansouri. Fransa'nın en iyi altyapılarından olan Le Havre'da şekillenen futbol kültürü, sonra onu Ada'ya Coventry City'e kadar götürdü. Bir senelik ada macerası 2004 Afrika Kupası'na gitmesine izin verilmemesine rağmen Cezayir için kupaya gitmesiyle sona erdi. Coventry sözleşmesini feshederek onu Fransa'ya gönderdi. 2006'dan bu yana Yoann Gourcuff'un babası Christan Gourcuff'un çalıştırdığı Lorient'da forma giyen Mansouri 67 kez milli olarak şu an takımın en önemli tecrübesi konumunda.
Bunları Biliyor musunuz?
- Cezayir Milli Takım tarihinin en fazla forma giyen oyuncusu 1989-2002 arası 107 maçla Mahieddine Meftah hiç Dünya Kupası'nda oynayamadı.
- Cezayir 1982 Dünya Kupası'na katıldığında üç iştirakinden ilkiydi (1986, 2010). Grup maçlarını tamamlayan Cezayir, Almanya-Avusturya maçını beklemeye başlar. Almanya 1-0 kazanırsa iki takım çıkacaktır. 10. Dakikada Hrubesch Almanya'yı 1-0 öne geçirir ve 80 dakika iki takım top çevirip güle oynaya çıkarlar. Maç boyunca durumu protesto etmek isteyen Cezayirli taraftarların oyunculara banknotlar sallaması ve İspanyolca “Fuera,Fuera” “Dışarı! Dışarı!” diye stadı inletmesinin yanı sıra, bir Alman'ın kendi milli bayrağını yakması akıllardan asla silinmez. Tarihe “Anschluss” (2. Dünya Savaşı'nda Almanların Avusturya'yı Nazi rejimi döneminde bünyelerine katmalarını anlatan terim, Almanca'da politik ittifak, birlik anlamında) maçı olarak geçecek olan bu olaydan sonra FIFA gruptaki kritik maçların bundan sonra aynı zamanda oynanacağını açıklar.
- 1958 Dünya Kupası için Fransa kadrosuna alınan Monaco'lu Mustapha Zitouni ve St. Etienne'li Rachid Mekloufi Cezayir'in Fransa'dan bağımsızlığı için mücadele eden Milli Kurtuluş Cephesi'ne katılmayı tercih etmişlerdi. Sonra o Mekloufi, Cezayir 1982'de tarihinde ilk kez Dünya Kupası'na giderken takımın başındaki isim oldu.
- Marsilya'nın çeper mahallesi olan La Castellane'de doğan Zidane kendini şöyle tanımlamıştı: “İlk olarak La Castellane'lı bir Kabil, sonra bir Marsilya'dan bir Cezayirli ve son olarak bir Fransız”. Cezayir TD'si Saadane ise Zidane ile ilgili: “Zidane ve ailesi hala Cezayirlidirler. Ama dürüst olmak gerekirse Cezayir Milli Takımı'nı seçseydi, kariyeri böyle gelişmezdi. Çünkü biz o günlerde zor zamanlar geçiriyorduk. Doğru kararı vermişti” dedi.
- 1827 yılında Hüseyin Bey, Cezayir'deki Osmanlı İmparatorluğu temsilcisi, kapitülasyonlar üzerine sıcak bir tartışma sırasında Fransa Elçisi tokat atıyor. Fransa Kralı 10. Charles ise bu hareketi bir bahane olarak kullanıp Cezayir'i işgal edip 132 yıllık çetrefilli koloni hikayesi başlatıyor.
Teknik Direktöre Mesaj
Elemelerde bir ara soğukkanlılığını koruyamadın. Biraz çöl sıcağı değil de İskandinav soğuğu getir kulübeye. Özellikle takımın gerginliği daha az hissetmesi için kenarda daha sakin duran birine ihtiyaç var. Bu yüzden engin tecrübeni bu konuda odakla. 1986'dan bu güne çok şey değişti. Sen de değiştirebilirsin. Senin için huzur evi uygun diyenleri utandırmalısın.
Takımın Abisi & Çaylağı: Rafik Saifi - Ryad Boudebouz
Takımın abisi Rafik Saifi olacak. Hücumda hem genç arkadaşlarına önderlik edecek hem de 24 yıl sonra Dünya Kupası'na ilk kez katılan bir ülkenin futbolcularını bir arada toparlayacak liderliği edecek. Takımın kaptanı Mansouri ile birlikte ağabeylik kontenjanını fazlasıyla dolduruyor. Çaylağı ise 1990 doğumlu Ryad Boudebouz olacak takımın. Orta sahaya getireceği dinamizm önem teşkil ediyor. Sochaux gibi çok mühim bir altyapıdan yetişme. Fransa alt yaş grubu milli takımlarındaki deneyimleri de cabası.
Rakiplere Mesaj
Bizi kolay lokma ya da grubun zayıf halkası olarak görmekte hata ediyorsunuz. 82'de Almanya'yı az daha eliyordum şike yapmasalardı Avusturya ile, İngiltere o yüzden ayağını denk al! ABD senin gibi ben de savaşırım. Slovenya biliyorum sen de bir fırsat kolluyorsun ancak hiç şansın yok!
İyi Senaryo
Cezayir eğer elemelerdeki heyecan verici ve renkli futbolunu oynarsa en azından biz futbolseverler için seyir zevki ve heyecanı yüksek takımlardan biri olur. Ama kendileri için en iyi senaryo ABD'nin insafına kalıp, Slovenya'yı yenebildikten sonra ikinci tur olabilir. Ki bence gayet iyi de bir senaryo olur. 1990'daki Kamerun gibi bir öykü gelir mi bu savunma yapısıyla zor olabilir. Afrika takımı olma ve tarihlerindeki politik ve sosyolojik izler nedeniyle Güney Afrika seyircisinin de desteği gelebilir Cezayir'e. Bu da itici güç olabilir. Bougherra da bunu umduklarını söyledi.
Kötü Senaryo
Cezayir için kötü senaryo belki bir David Lynch filmi gibi gergin veya Tarantino filmi gibi şiddetli olmaz ancak yine silik kalarak kötü senaryo yaşamazlar. Mutlaka bir şeyler ısırıp öyle gideceklerini düşünüyorum. Ama olabilecek en kötü senaryo hiç gol atamadan tüm maçlar kaybedilerek dönülmesi olur.
Kuvvetli Mevkii: Kanatlar
Sağ ve sol kanatları… Yana uçabilen bir takım Cezayir. Hem orta sahadan destekle hem de Yahia'nın sağdan Belhadj'nin soldan atom karınca harekatlarıyla rakibe öldürücü bir baskı uygulayabiliyorlar. 3-5-2 konusunda özellikle İngiltere karşısında çekinceleri olsa da Saadane grubun muhtemelen ikinciliği için mücadele edecek ABD ve Slovenya maçlarında bu kuvvetli yönünü kullanmak isteyecektir. Aslında Çöl Tilkileri'nin adı üstünde tilkiliklerini gösterebilecekleri en önemli unsurlardan biri de forvetleriyle ortalığı karıştırıp savunma adamlarıyla rakibi vurmak olabilir. Ama kanatlar uçurmak için her zaman iyi bir pilota sahip olmanız lazım. Bu konuda Fransa ve Almanya tecrübesi ile Karim Ziani ehliyet olarak yeterince yetkin. Üstelik jet pilotu kıvamında uçurabiliyor.
Kişisel 11
- Faouzi Chaouchi: Mısır maçındaki gibi oynarsa onu geçmek gerçekten çok zor.
- Antar Yahia : Takımın sağ ciğeri, üstelik o bir kahraman.
- Madjid Bougherra : İsmi Galatasaray'la da anılan sert savunmacı, hava toplarına da hakim.
- Rafik Halliche : Savunmanın karaciğeri konumunda, bütün kötü yolları temizliyor.
- Nadir Belhadj : Sürati ile bir yarış atı tadında, takımın sol ciğeri olarak üstündeki yük ağır.
- Yazid Mansouri: Yüzde 80'i Sahra çölü ile kaplı ülkenin orta sahanın savaşçısı.
- Karim Ziani: Daha ne olsun o olmazsa olmaz
- Hasan Yebda: Fransa ile U17 Dünya Kupası kazanmıştı şimdi ise başka Dünya Kupası peşinde
- Ryad Boudebouz: Fransa için altyapıda oynayıp şimdi kökeni için ter dökecek genç nefer.
- Rafik Saifi: Takımın tecrübeli golcüsü, ruhu.
- Abdelkader Ghezzal: Çok şey beklemiyorum ancak değişik bir golcü.
